T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

Monilyaya Dayanıklı Kayısı Çeşit Islahı Çalışmaları

Yayın Tarihi : 31.03.2014
Kayısı yetiştiriciliğinde önemli fungal hastalıklardan olan monilya (monilia laxa) ürün miktarını etkilemektedir. Önemli ölçüde zararlar yapması nedeniyle monilya, hastalık ve zararlılar arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Monilya, sert ve yumuşak çekirdekli meyve türlerinin yetiştirildiği birçok ülkede yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Hastalık genel olarak çiçek ve genç sürgünlerde yanıklık ile olgun meyvelerde çürümeye neden olmaktadır. Kimyasal mücadelesi olmakla birlikte gerek yüksek maliyet, çevre – toprak kirliliği ve meyvede kalıntı gibi dezavantajları nedeniyle; gerekse organik yetiştiricilik ve iyi tarım uygulamaları dikkate alındığında hastalıkla mücadelede sadece genetik kontrolün etkili olduğu açıkça görülmektedir. Dayanıklı çeşitlerin geliştirilmesi, hastalıkların entegre mücadelesi açısından büyük önem taşımaktadır.

Türkiye kuru kayısı üretim ve ihracatında dünyada lider ülke konumundadır ve Malatya üretimde ilk sırada yer almaktadır. En önemli kurutmalık kayısı çeşidi olan Hacıhaliloğlu monilya hastalığına oldukça duyarlıdır. Monilya hastalığına dayanıklı üstün özellikli kurutmalık kayısı çeşidi geliştirme çalışmaları çerçevesinde Ege Üniversitesi Bahçe Bitkileri ve Bitki Koruma Bölümleri ile Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğümüzün ortaklaşa yürüttüğü TÜBİTAK destekli "Kayısıda Melezleme Yoluyla Monilyaya (Monilia laxa) Dayanıklılık Islahı Üzerine Araştırmalar ve Mevcut “Hacıhaliloğlu” F1 Melez Populasyonunun Dayanıklılık, Bitkisel ve Meyve Özellikleri Açısından Değerlendirilmesi" projesi kapsamında Hacıhaliloğlu F1 melez populasyonundaki bitkilerin çiçeklerine yapay olarak hastalık bulaştırılarak dayanıklı tiplerin belirlenmesine çalışılmış, diğer taraftan kurutmalık kalite özellikleri açısından çok üstün ancak hastalığa duyarlı olan Hacıhaliloğlu kayısı çeşidi monilyaya dayanıklı diğer kayısı çeşitleriyle melezlenmesi çalışmaları da yapılmıştır.

TÜBİTAK destekli olarak Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü ve Bitki Koruma Bölümü ile Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğümüz tarafından yürütülen proje kapsamında melezleme çalışmaları tamamlanmış, elde edilen melez bireyler 25 – 29 Mart 2014 tarihlerinde Battalgazi kampüsündeki melez parseline aktarıldı. Monilyaya dayanıklı kurutmalık kayısı çeşitlerinin melezleme ıslahı yoluyla geliştirilmesi çalışmaları kapsamında Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü öğretim üyesi Prof.Dr. Adalet MISIRLI ve araştırma görevlisi Dr. Nihal ACARSOY da kurumumuz Battalgazi kampüsünde yürütülen arazi çalışmalarına katıldılar.

Prof. Dr. Adalet MISIRLI yürütülen çalışma ile ilgili olarak “TÜBİTAK destekli bu projede elde edilmiş olan ve hastalık etmenine karşı yapay inokülasyon ile testlenmiş melez bireylerin araziye dikim​i gerçekleştirildi. Bundan sonraki aşamada melez bitkilerde kültürel bakım işlemleri yapılacak, meyve döneminde alınacak örnekler üzerinde meyve analizleri yapılacaktır. Uzun soluklu olan bu projenin sonucunda istenilen meyve özelliklerine sahip bireyler seçilerek tescil aşamasına ulaşılacaktır” dedi.