Bakanlık Stratejiik Plan hedefleri ve Master Plan öncelikleri doğrultusunda belirlenen görevlerin yerine getirilmesi Enstitü’nün yetki ve sorumluluğundadır. Bunlar;
· Entegre program ve projeler kapsamında çalışmalarda bulunmak ve bu tip projelere her türlü teknik ve idari destek sağlamak,
· Çalışma alanlarına giren konularda gıda besin değerlerinin tespiti ve kullanım imkanlarının artırılmasına yönelik araştırmalar yapmak,
· Organik tarım ve iyi tarım uygulamaları konularında araştırmalar yapmak,
· Araştırma sonuçlarının uygulamaya aktarılması amacıyla İl müdürlükleri, kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği yapmak, ortak programlar düzenlemek, çiftçi şartlarında demonstrasyonlar kurmak, yayım çalışmalarına katkıda bulunmak,
· Teknik düzeyde bölgesel, ulusal ve uluslararası seminer, konferans, sempozyum, kongre, çalıştay vb. bilimsel toplantılar ve eğitim programları düzenlemek,
· Enstitü tarafından yapılan veya yaptırılan araştırma sonuçlarını raporlar halinde düzenlemek ve yayınlamak,
· Görevli olduğu konularda faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası kamu ve özel kuruluşlar ve sivil toplum örgütleri ile Ar-Ge çalışmalarında işbirliği yapmak, araştırma projeleri hazırlamak, yürütmek ve bu projelerde görev almak,
· Enstitünün fiziki, beşeri, mali ve proje kapasitesini geliştirmek, bilgi teknolojilerinin kullanımını sağlamak,
· Görev alanına giren konularda sosyo-ekonomik araştırmalar yapmak,
· Görevli olduğu konular/temel tarım ürünlerinde üretim ve yatırım maliyetleri konusunda çalışma yapmak,
· Uygulama kuruluşlarından ve üreticilerden gelen sorunları değerlendirerek çözüm yollarını araştırmak,
· Kültür bitkilerine arız olan zararlı organizmaların teşhisini, yayılışlarını, yoğunluk ve zarar düzeylerini tespit etmek, bunların ekonomik zarar seviyelerini ve mücadele eşiklerini saptamak, dayanıklılık araştırmalarını yapmak, fizyolojik hastalıkların etkilerini ortaya koymak, mücadele metotlarını belirlemek,
· Entegre mücadele, biyolojik mücadele ve tahmin-uyarı konularında araştırmalar yapmak,
· Bitki koruma ürünlerinin, çevre ve insan sağlığı açısından riskleri ve kalıntıları üzerinde araştırmalar yapmak, zararlı organizmaların pestisitlere direnç durumlarını araştırmak, pestisitlerin faydalı organizmalara yan etki çalışmalarını yapmak,
· Çevre ve insan sağlığını korumak amacıyla ilaç ve toksikoloji konusunda araştırmalar yapmak ve bu alanlarda ülkesel ihtisas merkezi olarak görev yapmak,
· Fitopatojen mikrobiyal genetik kaynaklar konusunda çalışmalar yapmak,
· Zirai mücadele makinaları ile ilgili araştırmalar yapmak,
· Ülke genelinde fauna ve mikroflora etmeni organizmaların korunması, toplanması, muhafazası, envanterinin çıkarılması, kullanımı ve taksonomi konularında araştırmalar yapmak, ilgili faaliyetleri koordine etmek,
· Karantinaya tabi hastalıklarda hızlı teşhis yöntemlerini geliştirmek ve zararlı risk analizlerini (ZRA) hazırlamak,
· Araştırma sonuçları ve dünyadaki gelişmeler çerçevesinde pestisitlerin ülkesel tolerans listelerini belirlemek,
· Akdeniz meyvesineği ve Zeytin sineği mücadelesinde kullanılan ZİRAY üretimini yapmak veya yaptırmak,
· Zirai Mücadele Teknik Talimatları, Entegre Mücadele Teknik Talimatları, Standart İlaç Deneme Metotları ve Standart Yan Etki Deneme Metotlarını hazırlamak, Bitki koruma ürünlerinin ruhsatlandırma komisyonlarında görev almak, biyolojik etkinlik denemelerini denetlemek,
· İklim değişikliğinin bitki hastalık ve zararlıları üzerinde meydana getireceği muhtemel değişimleri belirlemek ve uygun adaptasyon önerileri geliştirmek,
· Ülke genelinde görev alanına giren konularda araştırma önceliklerini belirlemek, entegre projelerde koordinatörlük yapmak ve çalışma konularında en az bir tane hakemli dergi yayınlamak,
· Bitki hastalık ve zararlıları ile ilgili gelişmeleri izlemek, gözlem yapmak, rapor hazırlamak ve karar vericilere muhtemel krizleri önleyici önlemleri öngören ayrıntılı raporlar sunmaktır.
Diğer Faaliyetler
· Hububat, Patates ve Elma Entegre Mücadele araştırma,uygulama ve eğitim projelerinin koordinatörlüğünü yürütmek ve diğer entegre mücadele araştırma projelerinde de görev alarak bu mücadele programlarının oluşturulmasına, geliştirilmesine ve uygulanmasına katkı sağlamak,
· Kültür bitkilerinde tahmin-uyarı sistemlerinin kullanım olanaklarını araştırmak ( patates, armut, ceviz, elma ve bağ )
· Bitki korumada gelişen yeni teknikleri, analiz ve deneme metotlarını araştırmak ve uygulamaya aktarmak,
· Biyolojik mücadele uygulamalarını yaygınlaştırmak,
· Biyoteknik yöntemler geliştirmek ve kullanımlarını yaygınlaştırmak,
· İhracatta sorun olan hastalık ve zararlılardan ari ürünlerin elde edilmesine yönelik araştırmalar yürütmek,
· Pestisit kullanım stratejisini değişen koşullara göre belirlemek ve pestisit kullanımının en aza indirilmesine yönelik farklı uygulama tekniklerini araştırmak,
· AB uyum sürecinde Bitki Sağlığı yönünden mevzuat uyumlaştırma çalışmalarına katılmak,
· Zararlıların sürvey talimatlarını ve teşhis protokollerini hazırlamak,
· Uluslararası Bitki Koruma Konvensiyonunun(IPPC) ve Ülkemizin bağlı bulunduğu Avrupa ve Akdeniz Bitki Koruma Organizasyonunun (EPPO) çalışmalarında görev almak.